در صورت اطلاع از عوارض ناشي از كمبود ويتامين ها و ريز مغذي ها ميتوان با يك رژيم مناسب بسياري از اين مشكلات را بر طرف نمود و از تشديد اين مشكلات جلو گيري كرد .
كرامپ هاي عضلاني و درد در انگشت ها و ساق پا و كف پا بيشتر در اثر كمبود كلسيم و پتاسيم و منيزيم ايجاد ميشود كه در صورت مصرف مواد غذايي مثل موز، انگور، سيب، گيلاسر، دانه هاي روغني اين مشكل بر طرف مي شود .
شكاف يا ترك لب ها، زخم شدن گوش لب اكثرا در اثر كمبود ويتامين هاي گروه B و همچنين كمبود روي و آهن ايجاد مي شود و بايد به فكر افزايش جذب اين ويتامين ها باشيد .
خواب رفتن يا كرخي دست و پا ويا احساس سوزش در انتهاي دست و پا بيشتر در اثر كمبود آهن و يا ويتامين هاي B6 و B12 ديده مي شود .
كمبود ويتامين D زمينه ساز ايجاد افسردگي است .
ريزش مو و شكستن ناخن ها در صورت كمبود بيوتين و روي تشديد پيدا مي كند .
خونريزي هاي زير پوستي و يا داشتن زخم هايي كه تمايل به بهبود ندارند خونريزي هاي لثه همگي نشانه هايي از كمبود ويتامين C هستند .
خشكي هاي پوست بيشتر ناشي از كمبود ويتامين A است .
ويتامين ها به طور كلي به دو دسته تقسيم مي شوند :
محلول در آب : اين دسته از ويتامين ها داراي منابع گسترده تري هستند و در صورت مصرف بيش از اندازه از بدن دفع شده و مشكلي ايجاد نمي شود . اين گروه شامل ويتامين هاي گروه B و C هستند .
محلول در چربي : اين دسته از ويتامين ها در صورت مصرف بيش از اندازه در دراز مدت باعث مسموميت و رسوب در كليه و كبد و مشكلات بيشتري مي گردد . اين گروه شامل ويتامين هاي A و D و E و K است .
منابع و عوارض ناشي از كمبود ويتامين ها :
ويتامين A :
وجود اين ويتامين براي تقويت بينايي . سلامت پوست . رشد دندانها و كيفيت استخوان ها . جلو گيري از ابتلا به شب كوري و اختلال در سيستم ايمني بدن لازم و ضروري است .
منابع : سبزيجات نارنجي و زرد رنگ، لبنيات، زرده تخم مرغ، زرد آلو، طالبي، سبزي هاي برگ پهن تيره رنگ، ماهي و جگر .
ويتامين D :
وجود اين ويتامين براي انجام فعاليت هاي قلب و رگ ها، تنظيم فشار خون، كنترل چاقي، پيشگيري از ديابت و افسردگي، سلامت دندان ها و استخوان ها و جلوگيري از پوكي استخوان، تقويت سيستم ايمني بدن و پيشگيري از سرطان ها، جلو گيري از درد هاي عضلاني لازم و ضروري است .
منابع :روغن ماهي، جگر، زرده تخم مرغ، لبنيات و كره.
بهترين منبع آن نور آفتاب مستقيم است . كافي است براي دريافت اين ويتامين هفته اي سه بار يك ربع در زير نور مستقيم آفتاب قرار بگيريم . در صورت مشاهده كمبود اين ويتامين در بدن كه اين روزها بسيار شايع است طبق نظر پزشك از مكمل استفاده شود تا سطح اين ويتامين در حد نرمال قرار بگيرد. بايد توجه داشت مصرف بيش از اندازه مكمل باعث مسموميت و از كار افتادگي كليه مي شود .
ويتامين E :
وجود اين ويتامين براي حفظ مقاومت سلول هاي بدن در برابر بيماري ها بخصوص در افراد مستعد ابتلا به سرطان بهبود كيفيت و تعداد اسپرم، جلوگيري از تخريب سلولي، پيشگيري از بيماري قلبي و عروقي، پيشگيري از سرطان ريه، روده، پروستات و سينه . پيشگيري از آلزايمر و سندرم بيقراري لازم و ضروري است . در افرادي كه مستعد كيست سازي و يا مستعد ابتلا به سرطان هستند از مكمل اين ويتامين بخصوص در سنين بالاي 40سال با نظر پزشك استفاده مي شود .
منابع : آجيل، انواع تخمه، بادام زميني، غلات سبوس دار، انواع گوشت، تخم مرغ، روغن و كره گياهي .
ويتامين K :
وجود اين ويتامين جهت كاهش سكته قلبي و مغزي . جلوگيري از لخته شدن خون ضروري است .
منابع :گوجه فرنگي . سبزيجات برگ دار مثل كلم و كاهو .
ويتامين C :
وجود اين ويتامين جهت افزايش مقاومت بدن در مقابل بيماري هاي عفوني، ساخت جدار رگ هاي خوني، تنظيم سوخت و ساز بدن، نقش آنتي اكسيدان براي سلول ها، حفظ سلامت عضلات، سلامت پوست و حفظ جواني آن .
جذب بهتر آهن و اسيد فوليك لازم و ضروري است .
منابع : انواع مركبات، گوجه فرنگي، سيب زميني، سبزيجات خام بخصوص فلفل دلمه، ميوه ها و كيوي .
گروه ويتامين B :
ويتامين B 1 (تيامين ) :
وجود اين ويتامين جهت كمك به متابوليسم سوخت و ساز بدن، عملكرد بهتر دستگاه عصبي، سلامت پوست ضروري است .
منابع : انواع گوشت، غلات سبوس دار، انواع لوبيا
ويتامين B2 :
وجود اين ويتامين جهت تقويت ديد چشم، سلامت پوست و لب، كمك به تنظيم سوخت وساز لازم است .
منابع : شير، ماست، غلات سبوسدار، انواع سبزي .
ويتامين B 3 :
وجود اين ويتامين براي هضم بهتر غذا و تقويت دستگاه عصبي لازم است و از بي اشتهايي عصبي جلو گيري مي كند .
منابع : مغزگردو و بادام، قارچ، شير
ويتامين B 5 :
وجود اين ويتامين در ساخت و عملكرد هورمن ها و جذب مناسب پروتيئن لازم و ضروري است .
منابع : كلم بروكلي، گل كلم، گوشت قرمز، شير .
ويتامين B 6:
وجود اين ويتامين جهت ساخت گلبول هاي قرمز، پيشگيري از نارسايي دستگاه عصبي لازم است .
كمبود شديد اين ويتامين باعث بروز بيماري صرع شده كه با مصرف مكمل اين عوارض بهبود پيدا مي كند .
منابع : ماهي، سبزي برگ پهن دار، ذرت، حبوبات، بادام، گردو، تخمه آفتابگردان، تخم مرغ
ويتامين B 12 :
حضور اين ويتامين براي ساخت گلبول هاي قرمز و جلو گيري از كم خوني ضروري است .
منابع : گوشت قرمز، جگر، تخم مرغ .
به طور كلي توجه به يك رژيم مناسب و متعادل مي تواند مواد غذايي مورد نياز بدن را فراهم كند ولي در صورت بيماري يا داشتن رژيم خاص استفاده از مكمل هاي ويتامين و مواد معدني توصيه مي شود .