مدیرکل دفتر موزه‌های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: پلاستیک‌ها به دلیل شباهت ظاهری با عروس‌های دریایی یا ژلوپین‌ها که مهم‌ترین منبع غذایی بسیاری از گونه‌های دریایی از جمله لاک‌پشت‌های دریایی هستند، این گونه‌ها را در معرض تهدید و خطری بزرگ قرار می‌دهند.
به گزارش ایسنا، اصغر مبارکی ضمن استقبال از شکل گیری جنبش اجتماعی "نه به کیسه‌های پلاستیکی"، گفت: اکوسیستم‌های آبی و آبزیان از جمله گروه‌های در معرض تهدید از جانب زباله‌های پلاستیکی هستند.
به گفته وی، رواج سرسام آور مصرف پلاستیک توسط انسان ها علاوه بر آسیب‌های بسیار زیاد در حوزه‌های مختلف همچون حوزه اقتصادی، در حال حاضر به تهدیدی عظیم برای گونه‌های مختلف از جمله گونه‌های در معرض خطر انقراض تبدیل شده است.
مدیرکل دفتر موزه های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به گزارش برنامه حفاظت از محیط زیست سازمان ملل متحد، گفت: برآوردها حاکی از شناور بودن 46 هزار قطعه زباله پلاستیکی در هر کیلومتر مربع از اقیانوس‌ها است.
مبارکی افزود: به طور نمونه، پلاستیک‌ها پس از ورود به دریا یا اکوسیستم‌های آبی به دلیل شباهت ظاهری با عروس‌های دریایی یا ژلوپین‌ها که مهم‌ترین منبع غذایی بسیاری از گونه‌های دریایی از جمله لاک‌پشت‌های دریایی هستند، این گونه‌ها را در معرض تهدید و خطری بزرگ قرار می دهند.
مدیرکل دفتر موزه‌های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست با یادآوری این موضوع که هفت گونه از هشت گونه لاک پشت دریایی شناسایی شده جهان در لیست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN) قرار دارند، خاطرنشان کرد: در همین حال و در شرایطی که عروس‌های دریایی یا ژلوپین‌ها تنها منبع غذایی گونه لاک‌پشت دریایی پشت چرمی هستند، وجود پلاستیک در اکوسیستم‌های آبی می‌تواند فاجعه انقراض گونه‌ای را در پی داشته باشد.
این مقام مسئول اشاره‌ای هم به اهمیت اکولوژیکی لاک‌پشت‌دریایی پشت چرمی داشت و اظهار کرد: کنترل جمعیت عروس‌های دریایی از مهم‌ترین نقش‌های اکولوژیکی این گونه است.
وی ادامه داد: پلاستیک‌ها با بستن راه تنفس یا گوارش گونه‌های آبزی و ایجاد خفگی در آنها یا رسوب در بدن آنها می‌توانند مرگ گونه‌ها را رقم بزنند.
مبارکی افزود: تهدید پلاستیک برای محیط زیست دریایی به دلیل ورود به زنجیره غذایی جانوران دریایی و خفگی سالانه هزاران گونه از جانوران آبزی از قبیل وال، دلفین، فک، لاک‌پشت و نیز پرندگان دریایی بر اثر تغذیه اشتباهی از آنها، غیرقابل چشم پوشی است.
مدیرکل دفتر موزه‌های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به حجم کم و سبک بودن کیسه‌های پلاستیکی و جابه‌جایی راحت آنها با باد، خاطرنشان کرد: متاسفانه حتی مزارع، باغ‌ها و زمین‌های کشاورزی مجاور مکان‌های دپوی زباله نیز از اثرات پلاستیک در امان نیستند و حتی گونه‌های گیاهی نیز در معرض آسیب‌های پلاستیک هستند.
به گفته وی، در ایران علاوه بر مصرف بالای کیسه‌های پلاستیکی، عدم مدیریت صحیح پسماند پلاستیک، همچنین نبود ملاحظه عمومی مبنی بر عدم رهاسازی پلاستیک و زباله در طبیعت و مکان‌های عمومی، علاوه بر از بین بردن زیبایی طبیعت و خسارات اقتصادی و اکوتوریسم و غیره، میزان تهدید ناشی از پلاستیک برای گونه‌های ساحلی و دریایی را بیشتر می‌کند.
مبارکی انسداد در مسیر جریان آب را یکی دیگر از اثرات منفی پلاستیک‌ها و رهاسازی آنها در طبیعت دانست و اضافه کرد: این موضوع می‌تواند منجر به تغییر وضعیت طبیعی یک رودخانه شود.
متوسط عمر استفاده از هر کیسه پلاستیکی تنها 12 دقیقه
به گفته مدیرکل دفتر موزه‌های تاریخ طبیعی و ذخایر ژنتیکی سازمان حفاظت محیط زیست، تمامی این تاثیرات در حالی است که بر طبق آمارهای جهانی، متوسط عمر استفاده از هر کیسه پلاستیکی تنها 12 دقیقه و در هر دقیقه یک تا دو میلیون کیسه پلاستیک مورد استفاده قرار می‌گیرد و این در حالی است که برای حذف هر کدام از این کیسه‌ها از طبیعت، بین 100 تا هزار سال زمان نیاز است.
سرانه مصرف سالانه دنیا، 500 میلیارد تا یک تریلیون کیسه پلاستیکی است
مبارکی افزود: در حال حاضر و طبق گزارش‌های جهانی، سرانه مصرف سالانه دنیا، 500 میلیارد تا یک تریلیون کیسه پلاستیکی است و این در حالی است که بر اساس همین آمار سالانه یک میلیون پرنده دریایی و 100 هزار پستاندار دریایی اقیانوس‌ها به دلیل آلودگی‌های مختلف محیط زیستی از جمله پلاستیک از چرخه حیات خارج می‌شوند.
این مقام مسئول اشاره‌ای هم به تلاش جهانی برای مقابله با رواج روز افزون این پدیده مخرب داشت و گفت: به طور نمونه، ایرلند با وضع قوانین سختگیرانه از جمله اخذ مالیات سنگین موفق شد طی سال های 2001 تا 2011، مصرف کیسه‌های پلاستیکی در کشور خود را 90 درصد کاهش دهد.
وی ممنوعیت استفاده از کیسه‌های پلاستیکی در بسیاری از کشورها از جمله کشورهای اروپایی را اقدامی در همین راستا برشمرد و ابراز امیدواری کرد: در ایران نیز مردم با جایگزین کردن کیسه‌های پارچه‌ای و قابل بازیافت به جای کیسه‌های پلاستیک برای حفظ سلامت خود و محیط زیست کشور اقدام کنند.
گفتنی است، نخستین بار پلاستیک با اختراع «الکساندر پارکس» در سال1856میلادی به چرخه زندگی بشر وارد شد و در نهایت قبل از سال 2008 تولید جهانی کیسه پلاستیکی به بالاترین حد خود رسید به گونه‌ای که طبق گزارش کمیسیون اروپا، 50 سال اخیر اوج استفاده بشر از کیسه پلاستیکی بوده است.
پلاستیک ماده‌ای که نخستین بار برای ساخت عاج فیل تهیه شد، حالا به تهدیدی برای انسان، حیوان، گیاه و کل کره زمین تبدیل شده است از این رو کشورهای بسیاری مصمم شده‌اند تا وضع قوانین سختگیرانه در این زمینه، به کاهش مصرف آن در دنیا کمک کنند.
بنگلادش نخستین کشور بزرگی بود که پس از سیل ویرانگر سال 1988 میلادی و به دلیل مشکلاتی که این کیسه‌ها در تشدید سیلاب ایجاد کردند، در سال 2002 میلادی (1381) استفاده از کیسه‌های پلاستیکی را ممنوع کرد.
کشور کوچک بوتان نیز در سال 2007 میلادی (1386) و در راستای سیاست‌های این کشور مبنی بر افزایش نشاط ملی، فروش کیسه‌های پلاستیکی، تنباکو و تبلیغات خیابانی را ممنوع کرد.
همچنین، کشور چین با وضع قانون منع تولید کیسه‌های پلاستیکی فوق نازک تا حد زیادی توانست هزینه‌ها و مصرف نفت را در این کشور کاهش دهد و میزان مصرف کیسه‌های پلاستیکی را که تا پیش از وضع این قانون، روزانه سه میلیارد بود تا 66 درصد کاهش دهد.
در سال 2003 میلادی (1382) دولت تایوان، توزیع کیسه‌های پلاستیکی رایگان در فروشگاه‌ها و مراکز خرید و استفاده از ظروف یک‌بارمصرف را در رستوران‌های این کشور ممنوع اعلام کرد و حتی بسیاری از فروشگاه‌ها از افرادی که کیسه‌های خرید خود را به همراه نمی‌آوردند، جریمه نقدی دریافت می‌کردند.
در کشورهایی نظیر ایتالیا، بلژیک و ایرلند نیز به دنبال وضع مالیات، استفاده از کیسه‌های پلاستیکی 94 درصد کاهش یافته است. در سوئیس، آلمان و هلند نیز برای استفاده از کیسه‌های پلاستیکی مالیات وضع شده است.
بریتانیا به عنوان یک کشور صنعتی سالانه سه میلیون تن پلاستیک دورریختنی تولید می‌کند که 56 درصد آن منحصر به صنعت بسته‌بندی است. در کشورهای اروپای غربی مصرف پلاستیک هر ساله 4 درصد افزایش پیدا می‌کند به طوری که هم‌اکنون آمار تولید پلاستیک در اروپا نسبت به 50 سال گذشته حدود 20 برابر شده است.
تولید سالانه 177 هزار تن پلاستیک در ایران
بر اساس گزارش پایگاه اطلاع رسانی محیط زیست (پام)، در ایران نیز آمارها حاکی از تولید سالانه 177 هزار تن پلاستیک است. علاوه بر اینها، حدود 4 درصد از تولید نفت در جهان صرف تولید مواد پلاستیکی می‌شود که در جای خود رقم قابل توجهی است. در واقع تولید پلاستیک در جهان مستلزم مصرف حدود 60 تا 100 میلیون بشکه نفت در هر سال است.