ويتامين د ويتامين محلول در چربي است و در بدن ساخته مي شود. مواد غذايي كمي حاوي اين ويتامين هستند. بدن ما براي جذب كلسيم نياز به ويتامين د دارد و كمبود آن باعث اختلال در جذب كلسيم و در طولاني مدت منجر به كمبود كلسيم و مشكلات استخواني مي شود.همچنين ويتامين د باعث تعادل فسفروكلسيم و رسوب آنها در استخوان ها مي شود. كمبود اين دو ماده غذايي و يا نسبت نامناسب آن ها در بدن باعث تشديد بيماري هاي استخواني و مشكلات دندان ها مي شود.
v نقش خورشيد در تامين ويتامين د :
پيش ساز ويتامين د در پوست بدن ما وجود دارد و تابش نور خورشيد به پوست باعث مي شود تا از طريق كبد و كليه به فرم قابل دسترس براي بدن تغيير كند. نور خورشيد منبع اصلي ويتامين د است ، با وجود اينكه ما در كشوري زندگي مي كنيم كه بيش از نيمي از سال از نور خورشيد بهره مند مي شويم اما تعداد مبتلايان به بيماري هاي ناشي از كمبود اين ويتامين روز به روز در حال افزايش است.
v چه غذاهايي داراي مقادير بيشتر ويتامين د هستند؟
ويتامين د در غذاهاي حيواني وجود دارد. مواد غذايي مانند زرده تخم مرغ، جگر خصوصا جگر مرغ و گوساله، كره، ماهي هاي چرب(ماهي سالمون و ساردين) و شير غني شده با اين ويتامين از منابع اصلي ويتامين د هستند. از آنجا كه منابع ويتامين د محدود هستند بايد نور خورشيد را منبع اصلي تامين اين ويتامين دانست.
خود سرانه مكمل ويتامين د مصرف نكنيد:
ويتامين د جزء گروه ويتامين هاي محلول در چربي است كه در بدن ذخيره مي شود و مصرف بيش از حد آن باعث مسموميت مي شود بنابراين بدون تجويز پزشك نبايد ويتامين د مصرف كنيد.
v عوارض كمبود ويتامين د كدامند؟
· در كودكان كمبود ويتامين د باعث مي شود استخوان ها استقامت كافي نداشته باشند و پاها به تدريج فرم اصلي خود رااز دست داده و خم شوند(راشيتيسم).
· دربزرگسالان استئومالاسي(خميدگي غير طبيعي در ستون فقرات و ساق پا)، مشكلات دندان و مشكلات استخواني و پوكي استخوان از مهمترين عوارض كمبود ويتامين د هستند.
· تحقيقات مختلف نشان مي دهد كه يكي از مهمترين علل بيماري ام اس كمبود ويتامين د است.
· كمبود اين ويتامين در مادران باردار خصوصا در ماه آخر بارداري باعث مي شود نوزاد با كمبود اين ويتامين متولد شود.
· كمبود ويتامين د در دوران نوزادي احتمال ابتلا به آسم و آلرژي را در بزرگسالي افزايش مي دهد.
· خستگي و بي حالي علامت شايع كم خوني است اما كمبود ويتامين د در كنار مشكلات استخواني مي تواد باعث ضعف عضلاني، خستگي ، تغيير خلق و خو و مشكلات بينايي شود.
v چه كساني بيشتر در معرض كمبود ويتامين د هستند؟
· افرادي كه رنگ پوست تيره دارند بايد بيشتر مراقب باشند افراد سفيد پوست سريعتر نور خورشيد را جذب مي كنند و كمتر در معرض كمبود اين ويتامين قرار مي گيرند.
· افرادي كه به بيماري هاي كبدي يا كليوي مبتلا هستند نمي توانند مراحل ساخت ويتامين د را كامل كنند وحتي اگر در معرض نور كافي باشند باز هم احتمال كمبود در آنها بالا است.
· برخي بيماري ها از جمله سوء جذب ، نارسايي كليه و مصرف برخي داروها از جمله داروهاي ضد تشنج مي توانند باعث كمبود ويتامين د شوند.
توجه:
آلودگي هوا مانع جذب ويتامين د مي شود به همين دليل آمار افراد دچار كمبود ويتامين د در شهرهاي بزرگ و صنعتي بالاست.
v تشخيص كمبود ويتامين د:
بهترين روش تشخيص كمبود اين ويتامين انداره گيري آن در خون است كه با آزمايش خون مشخص مي شود.
v نحوه قرار گرفتن در بربر نور خورشيد:
براي اين كه از فوايد نور خورشيد برخوردار شويد بايد هيچ مانعي مانند لباس، شيشه،پرده و ... بين بدن شما و نور خورشيد نباشد.
حتي هواي ابري هم مانع جذب اين ويتامين مي شود.
كرم هاي ضد آفتاب با SPF بالاي 8 باعث تاخير در ساخته شدن ويتامين د مي شود.
بنابراين اگر براي صورت خود كرم استفاده مي كنيد اجازه دهيد دستان شما در معرض نور خورشيد قرار بگيرند.
در روزهاي گرم تابستان حدود 10 دقيقه براي جذب ويتامين د كافي است اما در پاييز و زمستان اين زمان مي تواند به 20 دقيقه برسد.
افراد سبزه بايد حدودا 10 دقيقه بيشتر از افراد سفيد پوست در آفتاب باشند.
بايد توجه داشت كه قرار گرفتن به مدت طولاني در معرض نور خورشيد عوارضي از جمله سرطان پوست را در پي دارد.