روز جهاني ديابت

23 آبان برابر 14 نوامبر ،روز جهاني ديابت

همه ساله روز 23 آبانماه برابر با 14 نوامبر در سراسر جهان روز ديابت نامگذاري گرديده است.

به گزارش روابط عمومي شركت نفت پارس، توسط واحد بهداشت محيط مستقر در پالايشگاه اين بيماري غربالگري شده و از بين 1030 نفر پرسنل شركت 24 نفر مبتلا به ديابت هستند  كه اين تعداد با آزمايش‌هاي دوره‌اي كه همه ساله انجام مي‌شود مشخص شده‌اند و در حال حاضر با پيگيري‌هاي مداوم اين واحد همكاران مبتلا به ديابت تحت درمان دارويي مناسب قرار دارند و كنترل لازم روي اين افراد صورت مي‌گيرد.

اين گزارش مي‌افزايد واحد بهداشت كار شركت نفت پارس به صورت 24 ساعته آماده ارائه خدمات به همكاران شركت مي‌باشد و از جمله اين خدمات كنترل قند خون با دستگاه گلوكومتر مي‌باشد.

همچنين ارائه اطلاعات لازم به همكاران در خصوص علائم بيماري ديابت و اقدامات لازم براي كنترل و درمان آن با توصيه براي بررسي وضعيت عروق ته چشم، كنترل فشار خون و بررسي عملكرد كليه‌هااز فعاليت‌هاي واحد بهداشت محيط مي‌باشد.

از ديگر خدمات اين واحد توزيع پمفلت و پوسترهايي است كه در مورد انواع بيماري‌ها و تغذيه مناسب براي درمان آن بيماري مي‌باشد.

در ادامه مطالب مورد نياز براي اطلاع عموم در مورد بيماري ديابت و راه‌هاي كنترل آن مي‌آيد: 

بسمه تعالي

ديابت

ديابت ، بيماري است كه بر چگونگي استفاده بدن از گلوكز اثر مي گذارد . گلوكز ، قندي است كه بدن به عنوان سوخت اصلي از آن استفاده مي كند .

نحوه استفاده بدن از گلوكز به صورت زير است :

1-    غذايي كه شما مي خوريد ، جذب شده و به صورت گلوكز وارد جريان خون مي شود .

2-     پانكراس ( غده سازنده و ترشح كننده انسولين در بدن ) ، انسولين را به جريان خون وارد مي كند .

3-    انسولين كمك مي كند ، گلوكز وارد سلولهاي بدن شما شود . بدن با سوزاندن گلوكز ، انرژي مورد نياز خود را بدست مي آورد .

انواع ديابت :

1-ديابت نوع يك ( وابسته به انسولين )

2-ديابت نوع دو (غير وابسته به انسولين )

v    ديابت نوع يك (ديابت نوجواني ):

5 تا 10 درصد از موارد ابتلا به ديابت را به خود اختصاص مي دهد . در ديابت نوع يك ، پانكراس قادر به ساختن انسولين نمي باشد . بدن همچنان از مصرف غذا ، گلوكز دريافت مي كند اما گلوكز نمي تواند وارد سلول شود . براي حل اين مشكل در ديابت نوع يك ، نياز به دريافت انسولين از طريق تزريقات منظم مي باشد .

v    ديابت نوع دو (ديابت بزرگسالان ):

95 تا 90 درصد از كل موارد ديابت را به خود اختصاص مي دهد . در ديابت نوع دو ، پانكراس هنوز انسولين ميسازد ولي ترشح آن كاهش يافته يا به درستي در بدن عمل نمي نمايد . زيرا سلول ها نسبت به عمل انسولين مقاومت مي كنند كه دليل اصلي اين مقاومت چاقي و اضافه وزن است .

§        عوامل خطر ساز ديابت نوع دو :

1-چاقي و اضافه وزن

2-سابقه خانوادگي ديابت

3-سن بالاي 45سال

4-سابقه به دنيا آوردن نوزاد بالاي 4 كيلو گرم

5-ديابت بارداري

6-عدم فعاليت بدني

7-بالا بودن چربي خون و فشار خون

§     علائم هشدار دهنده ابتلا به ديابت :

1-پر ادراري

2-پر نوشي

3-احساس خستگي زياد

4-بي حسي يا مورمور شدن انگشتان

5-احساس خستگي زياد

6-ايجاد زخم و دير بهبود يافتن زخم ها

7-اختلال بينايي

Ø  توصيه هاي مهم :

_ در بيماران مبتلا به ديابت نوع يك ، 3-5 سال پس از تشخيص و در بيماران مبتلا به ديابت نوع دو بلافاصله پس از تشخيص ، بايد ارجاع به چشم پزشك و معاينه چشم انجام گيرد ، سپس سالانه نيز از لحاظ چشمي معاينه و عروق ته چشم بررسي شود .

_ بيماران ديابتي بايد تحت پايش مداوم فشار خون و كنترل عملكرد كليه نيز باشند .

·        توصيه هايي جهت كنترل قند خون :

1-وزن خود را در محدوده نرمال نگه داريد .

2-فعاليت بدني ، تحت يك برنامه منظم پيشنهاد مي شود .

3-مقدار انرژي دريافتي و چربي رژيم خود را با كمك روشهاي زير كاهش دهيد :

*مصرف سبزيجات چه به صورت خام و چه بصورت پخته ، بسيار مفيد است . البته لازم است خوب جويده شود .

*مصرف گوشتها ي لخم و بدون چربي توصيه مي شود .

*محصولات لبني كم چرب يا بدون چربي ميل كنيد .

*مرغ و ماهي را به صورت بخار پز ، كبابي يا آبپز تهيه كنيد .

*از مصرف غذاها به صورت سرخ كرده و شناور در روغن جدا خودداري كنيد .

*تا حد امكان از مصرف چربي هاي حيواني مضر ، مثل كره ، خامه ، سرشير ، شير و ماست پرچرب ، دنبه ، كله پاچه ، جگر و قلوه خودداري نماييد .

*مصرف روغن هاي گياهي مقل آفتابگردان ، ذرت  زيتون به مقدار كم بلامانع است .

*مصرف ميوه در اين افراد بايد تحت كنترل باشد و 2 تا 3 واحد در ورز توصيه مي شود .

4-مصرف سبوس غلاتي چون جوي دوسر ، گندم ، برنج به مقدار فراوان توصيه ميشود .

5-غلالتي مانند نان ، برنج ، ماكاروني ، ورميشل (رشته فرنگي ) از اصلي ترين اجزاي رژيم بوده و مقدار مصرف آنها مهم است . مصرف 6 تا 8 واحد از اين گروه غذايي در روز مجاز مي باشد (هر واحد غلات معادل 30 گرم يا معادل يك برش 10 در 10 نان يا ₃/¹ ليوان برنج پخته يا ماكاروني است .

در ضمن سيب زميني ، نخود فرنگي ، ذرت نيز جزء غلات بوده و بايد در صورت مصرف ، از مقدار نان و برنج مصرفي كم شود . بهتر است نان مصرفي نيز از نوع سبوس دار ، بدون جوش شيرين و كم نمك باشد .

6-مصرف مواد غذايي حاوي قندهاي ساده مثل عسل ، قند ، شكر ، مربا ، نبات ، نوشابه و ... بايد تا حد ممكن محدود شود .

7-براي كنترل فشار خون ، مقدار مجاز نمك مصرفي مبتلايان به ديابت ، يك قاشق مربا خوري روزانه است و مصرف غذاهاي پرنمك ، فرآوري شده و كنسروي كه حاوي نمك زياد هستند را تا حد ممكن بايد محدود كرد .

8-كاهش حجم وعده غذايي و افزايش تعداد وعده ها و منظم غذا خوردن براي اين افراد بسيار مهم است .

9-كساني كه تحت درمان با انسولين هستند ، نياز به سه وعده غذايي اصلي و دوميان وعده عصر و قبل از خواب (متناسب با دفعات تزريق  و نوع انسولين ) دارند .

v                       پيشگيري از زخم هاي ديابتي :

زخم هاي ديابتي از مهمترين عوارض ديابت كنترل نشده است و مهمترين روش در مواجهه با زخم هاي ديابتي ، پيشگيري از بروز اين عارضه است در اين راستا بايد و نبايدهايي وجود دارد كه به شرح ذيل است :

بايدها :

معاينه و ارزيابي منظم پا از نظر وجود تاول ، بريدگي و خراش توسط بيمار .

شستشوي پا با آب ولرم و خشك كردن آن .

استفاده از كرم هاي مرطوب كننده براي برطرف شدن خشكي پوست پا .

انجام حركات ورزشي منظم .

پوشيدن جورابهايي از جنس نخ و اندازه پا .

تعويض جورابها به صورت روزانه .

انتخاب پوشش مناسب پا .

معاينه پا توسط پزشك حداقل سالي يكبار .

كوتاه كردن ناخنهاي انگشتان پا به صورت خط راست .

بررسي درون كفشها از نظر وجود اجسام خارجي ، پارگي كف و نقاط زبر و خشن و ناصاف .

نبايد ها :

سيگار نكشيد .

هرگز با پاي برهنه روي زمين راه نرويد .

آب خيلي گرم يا سرد جهت شستشوي پاي خود استفاده نكنيد .

براي گرم شدن ، پاها را به بخاري يا شوفاژ نچسبانيد .

هرگز پاهايتان را براي گرم كردن در آب داغ فرو نبريد .

از به كار بردن بطري هاي آب داغ يا كيسه آب جوش براي گرم كردن پا خودداري نمائيد .

براي چرب كردن پا ، كرم مرطوب كننده نبايد وارد فضاي بين انگشتان شود .

براي از بين بردن پينه و ميخچه ، از مواد شيميايي و يا چسب مخصوص ميخچه استفاده نكنيد .

از تماس پوست با محلولهاي ضد عفوني كننده غليظ جلوگيري كنيد .

از نوار چسب هاي ويژه زخم ، روي پاها استفاده ننمائيد .

از به كاربردن زيور آلات پا خودداري كنيد .

v  پوشش هاي پا بيماران ديابتي

يكي از مهمترين اقدامات در جهت پيشگيري از پاي ديابتي ، انتخاب درست و تهيه كفشهاي مناسب است . به نظر ميرسد كفشي كه يك فرد ديابتي به پا ميكند بايد داراي معيارهاي زير باشد :

1-كفشهاي انتخابي ، بايد كاملا اندازه بوده و عرض مناسبي داشته باشد تا انگشتان پا به راحتي در آن قرار گيرد .

2-كفش هاي چرمي ، گزينه مناسبي هستند چرا كه كاملا شكل پا را به خود گرفته و اجازه ميدهند پاي شما نفس بكشد .

3-از پوشيدن كفش هاي جلو باز ، صندل ها ، كفش هاي راحتي داراي تسمه هاي بين انگشتي خودداري كنيد .

4-در صورت وجود هر گونه بد شكلي در پا مثل كف پاي صاف ، انگشت چكشي ، پينه پشت پا و ... بهتر است از كفشهاي طبي يا مخصوص استفاده نماييد .

5-در صورتي كه هر گونه زخم ، تاول ، قرمزي ميبينيد و يا حتي دردي در پاي خود حس ميكنيد ، بلافاصله كفش جديدي خريداري كرده و هرگز از كفش هاي قديمي خود استفاده نكنيد .

6- بهتر است كه كفش بند دار باشد ، تا بتوان اندازه آن را تنظيم نمود .پوشيدن كفش هاي داراي پاشنه بلند تر از 5 سانتي متر توصيه نمي شود .

7-حتما قبل از پوشيدن كفش ، جوراب بپوشيد .

8-از پوشيدن كفش براي مدت طولاني خودداري كنيد .( سعي كنيد هر 3-4 ساعت يكبار پاي خود را از كفش خارج كرده و به آن استراحت دهيد .)