تاریخچه روز جهانی محیط زیست به سال ۱۹۷۲ یعنی 51 سال پیش بر می‌گردد. در آن سال برای اولین بار، سازمان ملل متحد کنفرانسی را با موضوع انسان و محیط زیست در شهر استکهلم سوئد برگزار کرد. همزمان با برپایی این کنفرانس مجمع عمومی سازمان ملل قطعنامه‌ای را تصویب کرد ،که منجر به تشکیل برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) شد. هم‌اکنون از سال 1972 تاکنون UNEP در سراسر جهان مراسم ویژه‌ای را به مناسبت این روز برگزار می‌کند. مراسم این روز می‌تواند به اشکال مختلف باشد. مثل راهپیمایی‌های خیابانی، همایش‌های دوچرخه سواری، نمایش، مسابقات نقاشی و مقاله‌نویسی در مدارس، درختکاری، فعالیت‌های مربوط به بازیافت، پاکسازی و…. هدف از برگزاری چنین مراسم‌های جلب توجه عمومی به مسائلی است که محیط زیست را آلوده می‌سازد. هر سال نیز یکی از مسائلی که شدیدا محیط زیست را تهدید می‌کند به عنوان موضوع این روز انتخاب می‌شود.
هدف UNEP از برگزاری چنین مراسمی عبارت است از:
- بخشیدن چهره‌ای انسانی به مسائل زیست‌محیطی.
- توانمندسازی مردم برای تبدیل شدن به فعالانی در زمینه توسعه پایدار و متوازن.
- ارتقا این بینش عمومی که جوامع در تغییر دیدگاه‌ها و در خصوص مسئله محیط زیست نقش محوری و اساسی ایفا می‌نمایند.
- ترویج مشارکت با هدف اطمینان از برخورداری همه ملت‌ها از آینده‌ای امن‌تر و سعادتمندانه‌تر.
هفته محیط زیست در ایران
در ایران هر ساله ۱۵ خرداد روز جهانی محیط زیست نام گذاری شده ولی هفته محیط زیست، از ۱۶ خرداد تا ۲۲ خرداد است که هر ساله بسیاری از مردم کمک هایی به پاکیزگی محیط زیست در این روز ها می کنند.
اهمیت روز جهانی محیط زیست
گاهی اوقات وقتی کسی درباره اهمیت محیط زیست صحبت می‌کند یا جایی در تلویزیون یا شبکه‌های اجتماعی سخنرانی در این باره می‌شنویم، اولین چیزی که به ذهنمان خطور می‌کند این است که با وجود شرایط اقتصادی فعلی که همه درگیر آن هستیم دیگر وقتی برای فکرکردن به سایر مسایل را نداریم و با این بهانه که حفظ محیط زیست نیاز به زیرساخت‌های فرهنگی دارد و یا مثلا افرادی با سوء استفاده از موقعیت خود دست به تخریب محیط زیست می‌زنند و ما قدرتی در مقابل آن‌ها نداریم و هزار بهانه ریز و درشت دیگر، از زیر بار مسئولیت آن شانه خالی می‌کنیم. در حالی که عدم توجه به این مسئله نه تنها روی کیفیت زندگی ما بلکه روی زندگی نسل‌های بعدی هم تاثیرگذار است.
نابودی جنگل‌های چند میلیون ساله، آلوده‌شدن خاک و آب با زباله‌های صنعتی و بیمارستانی، خشک‌شدن آب‌های سطحی و زیرزمینی و… چیزهایی نیستند که بتوان در مدت کوتاهی آن‌ها را جبران کرد. همین امروز کشاورزی ما تحت تاثیر خشکسالی در معرض نابودی قرار گرفته، بسیاری از جنگل‌ها به دلیل قطع غیرقانونی درختان و ویلاسازی و برداشت و فروش خاک رو به ویرانی هستند، حتی کوه‌ها هم به خاطر استخراج سنگ از معادن به زانو درآمده‌اند. با وجود تمام این مسایل به نظر می‌رسد نمی‌توان به همین سادگی از مسئله محیط زیست عبور کرد چون تک‌تک لحظات زندگی‌مان به آن وابسته است حتی هوایی که تنفس می‌کنیم، بخش مهمی از مسائل زیست محیطی را تشکیل می‌دهد.